Wraz z rozwojem technologii wojskowych i przemysłu z nimi związanego, można zaobserwować coraz większą obecność produktów przeznaczonych dla służb na rynku cywilnym. Nie inaczej jest w przypadku osłon balistycznych, które mimo ich popularyzacji na zachodzie, w Polsce dalej mają opinię niedostępnego produktu premium.
Czym jest Osłona Balistyczna?
Najbardziej kolokwialnie mówiąc jest to sposób na ochronę użytkownika przed nadlatującym pociskiem lub odłamkiem. Na przestrzeni lat sposoby na zatrzymanie pocisku i materiały do tego używane zmieniały się, jednak w chwili obecnej wyróżniamy dwa podstawowe typy osłon balistycznych:
Balistyka określana jako “miękka” to osłona maksymalnie klasy IIIA. Oznacza to, że stanowi ochronę jedynie przed pociskami pistoletowymi o geometrii tępołukowej. Produkowana jest z płacht aramidowych zszywanych warstwowo. Włókna aramidu cechuje bardzo wysoka odporność na rozrywanie, dzięki czemu wkład taki działa w uproszczeniu jak siatka gdy uderza w nią piłka do tenisa. Oczywiście pocisk leci ze znacznie większą prędkością, więc niektóre warstwy aramidu mogą ulec rozerwaniu.
Balistyka produkowana z aramidu cechuje się dość dużą elastycznością - stąd potoczna nazwa “miękka”.
Wkłady “twarde” to klasa odporności od III do IV. W zależności od klasy z powodzeniem zatrzymują pociski pośrednie a nawet karabinowe. Produkowane są z różnych materiałów takich jak polietylen lub ceramika. Są sztywne i relatywnie ciężkie, stąd często nazywa się je potocznie płytami.
Zasada działania płyt balistycznych opiera się na absorpcji energii kinetycznej pocisku zużywanej do kruszenia materiału ochronnego. Dzięki takiemu rozwiązania płyty są równie skuteczne przeciwko amunicji tępołukowej jak i ostrołukowej.
Klasy Odporności Balistycznej
Klasy odporności określane są przez normy NIJ i podawane są w poziomach (levelach). Im wyższy level tym lepsza ochrona. Nic nie jest jednak za darmo. Balistyka wyższej klasy zwykle jest również cięższa, więc warto się zastanowić czy na pewno nie lepiej wybrać do swoich celów balistyki klasy III zamiast IV.
https://www.spartanarmorsystems.com/blog/body-armor-protection-levels-simplified/
Jak widać na grafice powyżej, klasa IIIA i niższe zaliczane są do klasy odporności “pistoletowej”, klasa III i III+ to domena pocisków głównie pośrednich, a klasa IV zatrzyma nawet niektóre pociski karabinowe z rdzeniem przeciwpancernym.
Jak wybrać Osłonę Balistyczną?
Z podstawową wiedzą na temat klas ochrony i rodzajów wkładów balistycznych możemy przejść do tematu którą balistykę wybrać. Przede wszystkim należy odpowiedzieć sobie na pytanie “do czego potrzebujemy osłony balistycznej?”. W zależności od rodzaju zagrożenia z jakim potencjalnie możemy się zmierzyć dobieramy klasę ochrony. Jeżeli przewidujemy potencjalny postrzał z broni krótkiej - klasa IIIA spokojnie wystarczy, jeśli jednak istnieje ryzyko konfrontacji z amunicją pośrednią zdecydowanie powinniśmy wybierać między klasami III i IV.
Drugą kwestią jest dobór nośnika i geometrii wkładu. Ten temat dotyczyć będzie głównie płyt, ponieważ balistyka miękka zwykle ma formę zintegrowanych kamizelek lub wkładów dedykowanych do konkretnego nośnika. W przypadku płyt, rozwiązaniem są tak zwane Plate Carrier’y. Znormalizowane kamizelki przystosowane do przenoszenia twardych wkładów w różnych rozmiarach. Zarówno Plate Carier jak i płyta posiadają rozmiarówkę, więc mając płytę w rozmiarze M dobieramy kamizelkę w rozmiarze M.
Kamizelka TacTec firmy 5.11 https://strefacelu.pl/product/search?query=TACTEC+PLATE+CARRIER+
Przy wyborze rozmiaru płyty należy oczywiście kierować się zaleceniami producenta, jednak są pewne prawidła, których znajomość może ułatwić sprawę. Płyta ESAPI (Enhanced Small Arms Protective Insert) została stworzona aby zakryć jedynie najważniejsze organy, których uszkodzenie skutkuje prawie natychmiastową śmiercią lub momentalnym wyłączeniem z walki. Mowa tutaj o sercu i płucach, a więc balistyka powinna pokryć obszar głównie klatki piersiowej.
Według ogólnych zasad, górna krawędź płyty powinna znajdować się na linii obojczyków lub minimalnie poniżej, a krawędzie boczne między sutkami. Dolna krawędź nie jest jasno sprecyzowana, ale nie może krępować ruchów.
Płyty nie są rozróżniane na przednie i tylne. Wybierając płytę przednią od razu mamy więc wybraną również tylną. Osłonę balistyczną rozbudować można także o płyty boczne, jednak standardowo produkowane są one w rozmiarach 15x15 (cm) lub 15x20. Osłonę boczną dobieramy więc w zależności od tego jaką powierzchnię chcemy mieć krytą.
Istnieje wiele typów geometrii twardych wkładów balistycznych. Zasady doboru pozostają takie same. Poniżej najbardziej popularne z nich:
SAPI i ESAPI to kroje, które najczęściej można spotkać w użytku. Znaczna większość kamizelek jest zaprojektowana właśnie pod nie. SWIMMER lub SHOOTER to bardziej wyspecjalizowane płyty stosowane gdy nad ochronę przekładana jest mobilność ramion. SQUARE to obecnie rzadko już spotykany rodzaj wkładów. Jest skrajnie niewygodny i bardzo ogranicza zakres ruchu.
Na co warto zwrócić uwagę przy zakupie?
Wkład balistyczny od Protection Group - Danmark
Po wybraniu rozmiaru i rodzaju balistyki naturalnie rozglądamy się za producentem. Każdy porządny producent płyt na wewnętrznej powierzchni swojego produktu umieszcza tablicę znamionową na której znajdują się podstawowe informacje o danym wkładzie. Znajdziemy tam oprócz nazwy modelu, numeru seryjnego i oznaczenia klasy balistycznej, okres gwarancji i datę produkcji. Gwarancja określa niejako okres przydatności wkładu. Zarówno ceramika, polietylen jak i aramid z czasem ulegają degradacji, także należy mieć świadomość, że wkłady balistyczne nie są wieczne. Nie oznacza to jednak że po okresie gwarancyjnym balistyka jest bezużyteczna. Przeterminowane wkłady również mają zdolność zatrzymania pocisku, jednak procentowa szansa na to zmniejsza się wraz z upływem czasu.
